Onderhoud
Het laatste groot onderhoud van het Hilboesen-orgel dateert uit 1984. In de afgelopen bijna 40 jaar is het orgel in een slechte staat komen te verkeren. Storingen in de elektrische tractuur van het orgel kwamen steeds vaker voor. Ook werd steeds meer duidelijk dat de klankmatige ingrepen tussen 1940 en 1974 het orgel geen goed gedaan hebben.
In 2019 heeft de parochie Heilige Thomas een orgelcommissie in het leven geroepen bestaande uit Piet Hoeksel (voorzitter), Ruud Visser, Marien Verhulst, Peter Dobbe, Paul van den Brink, Ruud Miedema en organist Alexander Schippers. Cees van der Poel, orgeladviseur van de Katholieke Klokken- en Orgelraad (KKOR), werd gevraagd als adviseur. Na inspectie van het orgel bleek dat groot onderhoud dringend noodzakelijk is. Een overzicht van de belangrijkste bevindingen:
- het orgelinterieur is vervuild door stof, en verft en gesteente komen los (ook bóven het pijpwerk);
- de speeltafel nabij het orgel verkeert in matige staat en bevat verouderde elektronica uit 1940;
- de huidige plaatsing van de windmotor in de torenruimte is wat klimaat betreft ongunstig;
- de toon- en registermagneten in het hele orgel dateren uit 1940 en zijn verroest of hebben schade;
- de elektronica in het hele orgel dateert uit 1940 en is over de houdbaarheidsdatum heen, met een toenemende kans op (ongrijpbare) storingen.
Restauratie
Naast onderhoud is ook een restauratie van het pijpwerk dringend noodzakelijk. Het Hilboesen-orgel is in oorsprong gebouwd in romantische stijl. In de periode 1940 tot 1974 wilde men het orgel (meer) naar de neobarokstijl brengen: veel pijpwerk werd verzaagd, opgeschoven of in zijn geheel vervangen door nieuw pijpwerk. De pijpen van de registers Trompet 8′, Dolce 8′ en Klarinet 8′ werden verkocht aan parochianen. Dit gebeurde in de tijd waarin de zogenoemde neobarok in zwang was, en romantische orgels maar weinig gewaardeerd en zelfs gerespecteerd werden. Als gevolg van deze wijziging is het orgel klankmatig in onbalans geraakt. Bij de komende restauratie zal het pijpwerk zoveel als mogelijk teruggebracht worden naar de oorspronkelijke staat van 1900. Hierbij wordt zoveel als mogelijk gebruik gemaakt van origineel pijpwerk. Pijpwerk van de Trompet 8′, Dolce 8′ en Klarinet 8′ zal zoveel als mogelijk worden ingezameld om te kunnen gebruiken bij de restauratie. Het ontbrekende pijpwerk zal worden bijgemaakt.
Tekst en fotografie: Alexander Schippers.